آنچه دیگران می خوانند:
یک نت ـ سوال: حقیقت روح چیست؟ آیا احضار ارواح و دیدن روح گذشتگان ممکن است؟
پاسخ: در ابتدا باید گفت اطلاعات آدم ها از حقیقت و چگونگی روح ناچیز است، چنان که خداوند به این امر اشاره فرموده است:
وَيسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا(الإسراء/۸۵)
و از تو درباره «روح» سؤال مي‌کنند، بگو: «روح از فرمان پروردگار من است؛ و جز اندکي از دانش، به شما داده نشده است!»
اما با این وجود اشارات و توضیحاتی در خصوص آن در روایات معصومین علیهم السلام آمده ، علما به خصوص فلاسفه در مورد آن بحث‌های مفصلی را ارائه داده‌اند لکن نظریه رایج دلالت بر تجرد روح دارد.
در مورد ادعای این افراد باید دید مقصودشان از دیدن چیست. اگر منظور دیدن با چشم مادی باشد، این ادعا بی معنی است، چون روح ازمجردات است و قابل رؤیت حسی نیست. اگر منظور نوعی ادراک از ویژگی های روحی افراد باشد که این امر برای هرکسی به شدت وضعف ممکن است؛ در هر حال باید دانست دقیقا مراد این افراد چیست.
اما آنچه در برخی موارد به برخی بزرگان دین وعلمای ربانی نسبت داده شده، دیدن و ادراک حقیقت برزخی افراد است، نه خود روح آنها؛ در اعتقاد ما همه اعمال ورفتارهای ما باطنی دارد که هم اکنون ودر این جهان در حقیقت جان ما تبلور یافته و حقیقت نادیدنی وجود ما را تشکیل می دهد؛ باطن این عالم ظاهری، هم اکنون به شکل وشمایل دیگری برقرار است که از آن به برزخ افراد و اعمال تعبیر می کنیم .
از منابع دینی به دست می آید که انسان میتواند به مقام و درجه ای دست یابد که باطن این عالم و افراد و اعمال آنها را، به صورت واقعی ببیند. این همان چشم برزخی است، اما تنها انسان های معدودی به این مقام دست می یابند. چنین افرادی ناشناخته اند و حقایق و اسرار را آشکار نمی کنند.
البته روح انسان، بعد از پایان زندگی دنیا در جسم لطیفی قرار می‌گیرد که از بسیاری از عوارض جسم مادی برکنار است و به آن "بدن مثالی" یا "قالب مثالی" گویند.
کسانی هم وجود دارند که ادعای دیدن ارواح گذشتگان را می کنند. در فرض صحت ادعای آنها در حقیقت ایشان قالب برزخی وبدن مثالی ارواح را می بینند.