آيا امام حسين (ع) فرموده به علي اصغر (ع) رحم كنيد؟

یک نت ـ در پاسخ به اين سوال كه آيا امام حسين (عليه السلام) براي علي اصغر(عليه السلام) طلب آب كردند و بعبارتي ديگر طلب ترحم به علي اصغر(عليه السلام) چند نکته قابل توجه است:

اولا: اين نکته که امام، علي اصغر را گرفته و براي دادن آب به نزديک لشکر عمر سعد آورده باشد در منابع قديمي و معتبري همچون ارشاد شيخ مفيد نيامده است.

ثانيا به فرض وقوع چنين حادثه‌اي، اصل اتمام حجت امام حسين(عليه السلام) در ميان لشگر دشمن و تكرار اتمام حجت بنابر شواهد بسيار، قابل تأييد است و اصل شهادت حضرت علي اصغر(عليه السلام) كه نشان دهنده شدت قساوت دشمن و شدت مظلوميت امام حسين (عليه السلام) نيز قابل انكار نيست. هنر امام حسين(عليه السلام) همين بود كه در اين صحنه شدت قساوت دشمن را براي طول و عرض تاريخ به نمايش درآورد كه به هيچ گونه در سينه ها و در صفحات تاريخ قابل محو نباشد. اما دو نظر درباره چگونگي شهادت حضرت علي اصغر(عليه السلام) وجود دارد :
قول اول: ابومخنف چگونگي شهادت طفل شيرخواره را چنين آورده است ; هنگامي كه امام حسين(عليه السلام) بر روي زمين نشست كودک شيرخواره اش را آوردند و امام آن را روي دامن خويش نشانده بود. ابومخنف او را چنين معرفي مي كند: ((زعموا انه عبدالله بن الحسين )) يعني گمان كردند او عبدالله بن حسين است . در ادامه روايتي از عقبه بن بشير اسدي به نقل از امام باقر(عليه السلام) آورده كه امام به عقبه فرمود: شما بني اسد خوني از ما ريختيد كه حق ما بر شماست. پرسيدم آن چيست و چه گناهي است ؟ امام فرمود:«فرزند خردسال امام را نزد حضرت آوردند و امام آن را در دامن داشت كه تيري از بني اسد (حرمله بن كاهل اسدي ) آمد و گلويش را دريد. امام حسين (عليه السلام) دست خود را از خون گلوي طفل پر كرد و به آسمان پاشيد سپس ...» . اين روايت، چگونگي شهادت آن طفل صغير را بيان مي كند.(1)
قول دوم: درباره چگونگي شهادت علي اصغر(عليه السلام) گزارشی است که در ترجمه کتاب الفتوح ابن اعثم آمده است. (اين قضيه در اصل کتاب الفتوح در , ج 5, ص 209 - 210آمده است.) ناگفته نماند كه اين ترجمه‌ در قرن ششم انجام گرفته است و مترجم در برخي موارد، از خود اضافاتي به آن افزوده است از جمله مواردي که در آن گزارشي اضافه تر وجود دارد اين مورد است که: امام طفل شيرخوار خود را... در پيش زين گرفته ، ميان هر دو صف آورد و آواز برآورد: اي قوم ، اگر من به زعم شما گناهكارم ، اين طفل گناهي نكرده او را جرعه اي آب دهيد. چون آواز حسين(عليه السلام) شنيدند، يكي از آن گروه تيري به سوي آن حضرت روان كرد. آن تير بر گلوي آن طفل شيرخوار آمد و از آن سوي بر بازوي حسين (عليه السلام) رسيد آن حضرت تير را بيرون آورد و هم در آن ساعت ، آن طفل جان داد. (2)
در هر صورت درخواست آب براي كودک شيرخواره در منابع كهن گزارش نشده است و اگر هم اتفاق افتاده باشد، اشكالي ندارد و هيچ نشانه ضعف امام نيست، بلکه مي توان گفت ويژگي امام(عليه السلام) آن است که در عرصه‌هاي مختلفِ عاطفه، عقلانيت و عرفان به خوبي حضور پيدا مي‌کند. به طوري که نهايت محبت به خانواده را ابراز مي‌کند و از سوي ديگر نهايت قساوت و سنگدلي دشمنان را در تاريخ به نمايش مي‌گذارد و از نظر معرفتي و عرفاني آن چنان با خداوند مناجات مي‌کند که مقام «فنا في الله» را به ظهور مي رساند. بنابراين اگر درخواست آب براي علي اصغر واقعيت داشته باشد، براي اتمام حجت و نشان دادن قساوت دشمنان در طول تاريخ است. لذا اصل عطش در روز عاشورا و طلب آب را می توان پذيرفت اما با رعايت عزت و ابتکار عمل نه به طور ذليلانه و انفعالي که شأن امام و اهل بيت(عليه السلام) و حتي مؤمنان متوسط از چنين ضعف و زبوني به دور است. شيخ عباس قمي در منتهي الامال چنين مي نويسد: پس حضرت، بر در خيمه آمد و به جناب زينب(سلام الله عليها) فرمود: كودك صغيرم را به من سپاريد تا او را وداع كنم. پس آن كودك معصوم را گرفت و صورت به نزديك او برد تا او را ببوسد كه حرمله بن كاهل اسدي لعين تيري انداخت و بر گلوي آن طفل رسيد و او را شهيد كرد . (3)

در هر صورت در شهادت طفل صغير ترديدي نيست ولي در چگونگي شهادت، اختلاف نظر هست.

-----------------------
پي نوشتها:
(1). نصوص من تاريخ ابي مخنف ، ج 1، ص 487.
(2). الفتوح ، ترجمه ، ص 908.
(3). منتهي الامال، ج 1، ص 714، چاپ هجرت.

منبع : انجمن گفتگوی دینی