نسبت به نماز کاهل و سُست هستم

یک نت ـ سلام، دختری 15 ساله هستم. متاسفانه نمازهای یومیه خود را به موقع نمی‌خوانم و گاه به گاه می‌خوانم. هرکاری می‌کنم که توبه کنم و دوباره به حالت اول برگردم، نمی‌شود ...

از وضعیت فعلی خودم راضی نیستم، نمی‌توانم با نفسم مبارزه کنم، حتی نمی‌توانم به کسی بگویم که مشکلم نماز نخواندن است. احساس می‌کنم که خیلی ضعیف هستم. می‌دانم که نماز نخواندن باعث می‌شود گناهان دیگری را هم انجام بدهم. لطفا یک راهی جلوی پای من بگذارید. نمی‌توانم به وسوسه‌ام غلبه کنم. لطفا کمکم کنید.

پاسخ سوال:
با سلام، ابتدا از اینکه ما را به عنوان راهنمای خود انتخاب کرده‌اید، تشکر می‌کنم.

اینکه نسبت به مسائل دینی دغدغه دارید و از این بابت از روند فعلی خود ناراضی هستید، جای امیدواری است.
امّا در مورد سهل انگاری شما نسبت به نماز، باید علت یا علل آن را جستجو کرد که آیا سُستی شما در این زمینه ناشی از ضعف باورهای دینی است یا صرفا تنبلی و کاهلی یا عدم تربیت صحیح دینی والدین شماست و یا مجموعه از این عوامل است؟

البته اعتقاد و باور ما این است كه اغلب جوانان، دين باورند و مشكل آنان جدای از ضعف اعتقادات و باورها، بيشتر از سمت غفلت است. متاسفانه عوامل غفلت در جامعه و فرهنگ ما فراوان است، مثلا همین برنامه‌های تلویزیونی که اگر فرد تا نيمه شب مشغول آن باشد، باعث مى‌شود که فرد هنگام نماز صبح خواب بماند.

از طرف دیگر، توجه روزافزون به لذت طلبى‌هاى افراط گونه و گرايش به دنيا است كه زمينه اصلى غفلت انسان از حركت به سوى كمال و خداى متعال را فراهم كرده است. در اين راستا توجه به این نکته ضروری است که حُبّ افسار گسيخته به دنيا و علاقه‌ى قلبى به تمايلات نفسانى، قوى‌ترين عاملى است كه انسان را دچار غفلت کرده و نيز ريشه‌ى بسيارى از خطاها و گناهان مى‌شود. 

از جمله انگيزه‌های مهم اهميت دادن به نماز، احساس وظيفه فرد است، امّا در اثر غفلت، احساس وظيفه در انسان از بین می‌رود. كسى كه میل شدید به امور دنیوی داشته باشد، حتّى در نماز هم، توجه‌اش به سمت دنيا و منافع آن خواهد بود، در نتيجه لذتى از نماز و ارتباط با خداوند نمى‌برد و كم كم كاهل نماز شده و چه بسا نماز را ترك كند و به خسران ابدى گرفتار شود. از این رو كسانی كه در این زمینه دچار غفلت شده‌اند، توصيه مى‌شود به پيامدهاى منفى ترك نماز و يا سبك شمردن آن توجه کنند.

همچنین در کنار توجه به پیامدهای منفی ترک نماز، لازم است به پیامدها و اثرات مثبت نماز از جمله آرامش روحی و روانی، بازدارندگی از گناه[1]، غفلت زدایی، گناه زدایی، تکبرزدایی، پرورش فضایل اخلاقی و ... توجه داشت.

امّا راه‌هکارهای تقویت اهمیت به نماز:

1. تقویت باورهای دینی:
 از طریق شرکت در مجالس مذهبی و دینی، شرکت در کلاس‌های اعتقادی، رابطه با افراد مومن و اهل نماز، سوال کردن از کارشناسان و برطرف کردن احیانا شبهاتی که در ذهن بوجود می‌آید و... اعتقادات و باورهای دینی خود را ارتقاء دهید.

2. اراده و تصميم: 
بعد از تقویت باورهای دینی، تقویت اراده و تصمیم در این زمینه نیز لازم است. از این رو سعی کنید که اراده خود را از طریق بجا آوردن نماز در اول وقت تقویت کنید.

3. مداومت تا سر حد ملكه شدن:
پس از طى کردن آن دو مرحله، بايد در مقام عمل آن قدر نماز اول وقت خواندن را ادامه داد تا عادت و ملكه رفتاری شما شود. اين مداومت عملى در ابتداى كار، امرى دشوار و سخت است، ولى پس از گذشت يك سال يا دو سال و يا حتى كمتر از اين مدت، امرى عادى و آسان مى‌گردد. 

4. البته بايد توجه داشت كه در رسيدن به اين هدف بايد سياست تدريج را در پيش گرفت؛ يعنى كسى كه عادت به خواندن نماز در اول وقت ندارد، نبايد انتظار داشته باشد يك دفعه و در مدت بسیار كوتاه بتواند به راحتى و سهولت در اول وقت نماز بخواند؛ بلكه بايد در اين راه با آهستگى و تدريج پيش رود. 
يعنى بايد سعى كرد مثلا در طول يك هفته حداقل يك روز نماز را در اول وقت خواند و اين كار را تا يك ماه ادامه دهد و بعد اين يك روز را به دو روز تبديل كند و در اين راه استقامت و پايدارى داشته باشد؛ يعنى هيچ كار غيرضرورى و غير لازمى او را از نماز در اول وقت منصرف نکند و همين طور به تدريج بر تعداد روزهايى كه در آن‌ها نماز اول وقت مى‌خواند بيفزايد تا تمام طول هفته‌اش را در بر گيرد و همه نمازها را در اول وقتش بخواند. 

5. همچنین براى حل مشكل خود، لازم است با مطالعه كتاب‌هايى درباره اهميت و نقش نماز و ترك نماز و سُستى در نماز ايجاد انگيزه كنيد. ضمنا براى ايجاد انگيزه بايد به اين امر توجه كنيد كه ما انسان‌ها براى كامل شدن و براى شكوفايى استعدادهاى وجودى بايد به نيازهاى متعالى و معنوى خود توجه كنيم و بدانيم كه تنها راه ارضاء اين نيازها عمل به آموزه‌هاى دينى است و هيچ راه ديگرى ندارد با اين نگاه به دين و احكام دين قطعا تلقى ما نسبت به دين و نماز كه يكى از احكام آن است تغيير مى‌كند و در ما تحولى ايجاد مى‌شود.

با آرزوی موفقیت

پی‌نوشت‌ها:
[1]. « إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى‏ عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنکَر.»[عنكبوت، 45]