علت سیاهی دندان نوزاد - درمان سیاهی دندان نوزاد بعد از قطره آهن

یک نت ـ علت سیاهی دندان نوزاد - درمان سیاهی دندان نوزاد بعد از قطره آهن

مقدمه

دادن قطره دندان به کودکان، همواره یکی از دغدغه های والدین می باشد. این قطره با ایجاد لکه بر روی دندان های شیری، می تواند زیبایی آن ها را از بین ببرد. به همین دلیل سعی کردیم که در مقاله ی حاضر به راه و روش از بین بردن لکه ی سیاهی که بر روی دندان ها که در نتیجه مصرف قطره آهن ایجاد می شود، بپردازیم.
علائم و نشانه ها

آکادمی اطفال آمریکا تخمین می زند که 6.6تا 15.2 درصد از کودکان نو پا دچار کمبود آهن هستند. مانند خستگی، سردرد، تحریک پذیری، کاهش اشتها و هوس های غذایی غیر معمول یا خوردن اقلام مواد غیر غذایی مانند خاک – در بزرگسالان و کودکان بزرگتر به آسانی آشکار است ولی در کودکان نوپا معمولا آشکار نیست.

هنگامی که کمبود آهن در کودک نوپا تشخیص داده شد معمولاً پزشک برای درمان این وضعیت قطره مکمل آهن توصیه می کند و این قطره میتواند دندان کودک نوپای شما را لکه دار کند و یک عارضه جانبی شایع کودکان نو پا از مصرف مکمل های آهن مایع ، لکه دندان ها است.

فقر آهن در کودکان یک نگرانی شایع است که در حدود 6 تا 15 درصد از کودکان نوپا رادرگیر کرده است. پیشگیری از کمبود آهن در سال های اولیه ابتلا به کمبود آهن بسیار مهم است و نتیجه آن کاهش عملکردهای روانی فیزیکی و رفتاری حاصل از کمبود آهن است. عوامل مختلفی از جمله رشد سریع و ضعف در جذب آهن میتواند کمبود آهن را سبب شود همچنین رژیم های غذایی که از نظر آهن فقیر هستند میتواند کمبود آهن را سبب شود و درنهایت به این کودکان مکمل آهن توصیه میشود. و متاسفانه یکی از عوارض جانبی شایع استفاده از مکمل های آهن ،لکه دار شدن دندانها است.

مکمل آهن و لکه دندان

مکمل های آهن برای سنین کودکان نوپا معمولا به شکل مایع است زیرا که کودکان در این سن توانایی بلع قرص را ندارند. مکمل مایع تیره و مایل به قرمز قهوه ای رنگ است و اغلب دندان را لکه دار میکنند. با توجه به کشف در دندانپزشکی کودکان، یک لکه سیاه ممکن است بر روی دندان در خط لثه تشکیل شود. لکه ها ممکن است بلافاصله ایجاد شوند. علاوه بر این، لکه ها می تواند به سرعت پس ازاینکه حذف شدند در حالی که کودک نو پا همچنان به گرفتن مکمل ادامه دهد دوباره ایجادشوند.

ویژگی های مکمل آهن

در دندان ها لکه ها رنگ مایل به قهوهای همانند رنگ خود قطره پیدا میکند . ممکن است شما تغییر رنگ را بلافاصله متوجه شوید وممکن است بعد از چند ماه از مصرف قطره این لکه ها ایجاد شوند. بسته به اینکه چقدر و چگونه از قطره آهن استفاده میکنید ممکن است این لکه ها در چند دندان ویا در کل دهان مشاهده شوند . لکه ها معمولا کوچک اند ولی در شدت رنگ متفاوتند.

پیشگیری از ایجاد لکه

رقیق کردن قطره آهن با مقداری آب میتواند از اثرات رنگدهی آن بکاهد. سعی کنید همراه قطره آهن از ویتامین c که جذب آهن را تسهیل میکند استفاده کنید. مکمل آهن را هرگز با شیر مخلوط نکنید زیرا در جذب آهن تداخل ایجاد میکند. به عنوان یک مرحله پیشگیری اضافی برای جلوگیری از تماس مکمل رقیق شده با دندان ها از نی استفاده کنید. و دقت کنید تا همه مایع تجویز شده مصرف شود. کاهش نیاز به مصرف مکمل به وضوح می تواند ایجاد لکه را کاهش دهد.آکادمی اطفال آمریکا توصیه غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، غذاهای غنی شده با آهن، سبزیجات غنی از آهن و میوه با ویتامین C به عنوان یک راهکار برای دریافت آهن کافی کودکان نو پا توصیه میکند.

معالجه و درمان

مسواک زدن کامل دو بار در روز، به ویژه پس از تجویز مکمل آهن، به کاهش تغییر رنگ دندان کمک خواهد کرد. کودک نو پا را به مسواک زدن دندان خود حداقل دو بار در روز، ترجیحا بعد از صبحانه و قبل از خواب تشویق کنید.آکادمی اطفال آمریکا این روش را برای حمایت از بهداشت دهان و دندان به طور کلی، و همچنین به حداقل رساندن تجمع لکه ها حاصل از قطره مکمل آهن توصیه میکند.

اگر لکه ها هنوز باقیمانده اند استفاده از خمیر جوش شیرین توصیه میشود. به گفته پزشکان استفاده از جوش شیرین در حذف لکه های دندان بسیار موثر است. بسته به سن کودک نوپای خود میتوانید با بازی با کودک خود از این روش استفاده کنید زیرا جوش شیرین مزه خوبی برای کودکان ندارد. اگر کودک شما برای استفاده از جوش شیرین مقاومت میکند میتوانید جوش شیرین را روی لیف حمام مالیده و به جای مسواک روی دندان های کودک خود بکشید. اگر از تغیر رنگ دندان ها نگرانی بسیاری دارید میتوانید از تمیز کردن حرفه ای توسط یک دندانپزشک استفاده کنید.

جایگزین های قطره آهن

اگر قطره آهن باعث ایجاد لکه در دندان های کودک نوپای شما شده است میتوانید با دکتر خود برای استفاده از جایگزین های مکمل آهن مشورت کنید. آکادمی اطفال آمریکا رژیم غذایی غنی از آهن برای همه کودکان نو پا توصیه میکند. با ارائه وعده متناسب با سن از گوشت بدون چربی، ماهی و حبوبات، شما می توانید از مبتلا شدن به کمبود آهن در وهله اول جلوگیری کنید و دوباره ذخایر آهن بدن کودک خود را پر کنید. برای حداکثر بهره مندی از مواد غذایی دارای آهن از غذاهای غنی از ویتامین C مانند آب پرتقال، گوجه فرنگی، توت فرنگی، کلم بروکلی یا سیب زمینی استفاده کنید.
سخن آخر

لکه های دندان میتوانند علت های مختلفی از جمله آب میوه، دارو، ویتامین، باکتری داشته باشد. خوشبختانه اگر رنگ دندان ها به علت مصرف مکمل آهن لکه دار می شود با در آمدن دندان های دائمی لکه ها ازبین می روند و در آن زمان شاید دیگر به مکمل ها نیاز نباشد و لکه دار شدن دندان ها موضوعی نباشد. لکه ها اغلب در طول زمان محو میشوند. علاوه بر این دندان های لکه دار شده دائمی نیستند. و دندان های دائمی از سن 6 سالگی ایجاد میشوند. هرگز از نوار های سفید کننده برای کودکان مگر به توصیه پزشک استفاده نکنید زیرا این نوارها برای کودکان تست نشده و برای بزرگسالان در نظر گرفته شده است.

نتیجه گیری

اگرچه لکه های دندان زیبا نیستند، ولی عارضه ی غیر قابل درمان و غیر قابل جلوگیری نمی باشند. پس سعی کنید در هنگام مصرف قطره آهن، از تماس آن با دندان ها جلوگیری کنید و در صورتی که قطره آهن با دندان ها تماس پیدا کرد، از روش های معالجه و درمان ذکر شده در مقاله استفاده کنید.

نویسنده: دکتر منتظری، متخصص جراح دندانپزشک

--------------------------------------------------------------------

 چرا قطره آهن دندانهای بچه ها را سیاه می کند؟

آهـــن از مـهـم‌تـریــن ریزمغذی‌های لازم در همه سنین است و با توجه به فوایدش در سنین رشد معمولا مكمل دارویی آن،به صورت قطره، برای كودكان تجویز می‌شود؛قطره‌ای که طعمی ناخوشایند دارد و به همین دلیل، بعضی بچه‌ها از آن گریزان‌اند....

با یکی از دندانپزشکان درباره شیوه مصرف قطزه آهن و تاثیر آن بر دندان کودکان صحبتی کرده ایم.

چرا می‌گویند قطره آهن، دندان‌های بچه‌ها را سیاه می‌کند؟

چون قطره آهن حاوی یونی رنگی است که می‌تواند در بزاق حل شود و با رسوب و جذب سطحی روی دندان باعث ایجاد رنگ قهوه‌ای یا سیاه در دندان شود.

آیا این قطره باعث پوسیدگی دندان‌ها هم می‌شود؟

نه! دلیل اصلی پوسیدگی دندان، باکتری است که پس از متابولیسم مواد قندی خاص، ترکیبات اسیدی تولید می‌کند که این ترکیبات به تدریج باعث حل‌شدن ساختمان آهکی دندان‌ها، نرم‌شدن قوام آن و تخریب نسج دندان‌ها می‌شود.

قطره آهن نیز به خودی خود باعث پوسیدگی نمی‌شود. شیرین‌کننده‌های این قطره‌ها نیز از نوع سدیم‌ساخارین است که میکروب‌های پوسیدگی‌زا از آنها تغذیه نمی‌کنند.

بنابراین این قطره‌ها باعث پوسیدگی نمی‌شوند مگر اینکه به‌صورت ثانویه باعث تخلخل سطحی شده و جذب پلاک میکروبی را افزایش دهند که این امر می‌تواند با رعایت بهداشت دندان‌ها کنترل شود.

خیلی از بچه‌ها طعم این قطره را دوست ندارند. این قطره را چطور باید به کودک داد؟

بهتر است قطره آهن به وسیله قطره‌چکان در خلفی‌ترین قسمت زبان چکانده شود تا بلافاصله بلعیده و کمتر با بزاق مخلوط شود. توصیه می‌شود پس از دادن قطره آهن کمی ‌به کودک آب بدهید تا محیط دهان کاملا تمیز شود. در بچه‌های بزرگ‌تر می‌توان قطره آهن را با آب‌میوه‌هایی مانند سیب و پرتقال مخلوط کرد و با نی به بچه داد.

اصول بهداشت دهان نیز حتما باید رعایت شود؛ به این ترتیب که پس از خوراندن قطره آهن، دندان‌های کودک با گاز مرطوب تمیز شود. همچنین می‌توان با استفاده از مسواک مخصوص شیرخواران، دندان‌ها را تمیز کرد. در صورت ایجاد تغییر رنگ در دندان‌ها نیز می‌توان از خمیردندان‌های این گروه سنی استفاده کرد ولی به دلیل عدم توانایی کودک در چرخاندن آب در دهان، باید خمیردندان توسط گاز مرطوب تمیز شود.

چرا این قطره باید مصرف شود؟

وظیفه اصلی گلبول‌های قرمز خون، انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن است زیرا سلول‌ها برای زنده ماندن و انجام فعالیت طبیعی خود نیاز به اکسیژن دارند. آهن در ساختمان برخی از آنزیم‌های مهم نقش دارد ولی بیشترین آهن بدن در هموگلوبین موجود در داخل گلبول‌های قرمز ذخیره می‌شود که وظیفه آن حمل اکسیژن جذب‌شده از ریه به بافت‌هاست.

بنابراین اولین عارضه کمبود آهن، کم‌خونی و به دنبال آن، انتقال ناکافی اکسیژن به بافت‌های بدن و عوارض ناشی از آن مانند تنفس سریع برای جبران کمبود اکسیژن، رنگ‌پریدگی، خستگی مفرط، کاهش ضریب فراگیری و ضریب هوشی، سردرد، ضعف سیستم ایمنی، اختلال‌های رشدی و... خواهد بود.

مصرف این قطره باید از چند سالگی شروع شود؟

از آنجا که در دوران جنینی، هموگلوبین بدن از طریق خون مادر تامین می‌شود و ذخیره آن تا سن 6 ماهگی در بدن کودک باقی می‌ماند؛ پزشکان، زمان لزوم استفاده از قطره آهن را از 6 ماهگی تا 24 ماهگی می‌دانند.

آیا می‌توان به طریقی میزان جذب این قطره را کم و زیاد کرد؟

بله؛ مانند بسیاری از املاح دیگر، جذب این ماده نیز به همراه مواد غذایی دیگر می‌تواند کاهش یا افزایش یابد. در این دوره سنی، مهم‌ترین ماده‌غذایی که باعث کاهش جذب آهن می‌شود شیر است.

بنابراین بهترین زمان خوراندن قطره آهن در فواصل بین شیردهی است تا با جذب آهن تداخل ایجاد نکند. برعکس، ویتامین C باعث افزایش جذب این ترکیب می‌شود. آب‌ میوه‌هایی مانند سیب یا مرکبات یا سایر موادغذایی حاوی ویتامین C متناسب با سن کودک می‌توانند به افزایش جذب آهن کمک کنند.

آیا این قطره، تاثیر نامطلوبی هم بر دستگاه گوارش کودک دارد؟

به هر حال، ممکن است مصرف آهن در برخی کودکان عوارضی مانند یبوست، اسهال یا دل‌درد ایجاد کند که در صورت بروز این مشکلات، به مادران توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنند.

--------------------------------------------------------------------