درکجای قرآن آمده شب قدر در ماه رمضان قرار دارد؟

درکجای قرآن اشاره شده که شب قدر در ماه رمضان قرار دارد؟ با کنار هم قرار دادن برخی از آیات قرآن می توان کشف کرد که شب قدر در ماه رمضان قرار دارد. اما اینکه شب قدر در کدامیک از شبهای ماه رمضان قرار دارد در قرآن کریم بیان نشده است.
شب قدر

یک نت ـ آیا اساسا در قرآن کریم تصریح شده که شب قدر در ماه رمضان قرار دارد یا صرفا از روایات استفاده می شود؟

با کنار هم قرار دادن برخی از آیات قرآن می توان کشف کرد که شب قدر در ماه رمضان قرار دارد. اما اینکه شب قدر در کدامیک از شبهای ماه رمضان قرار دارد در قرآن کریم بیان نشده است.

در آيه 185 سوره بقره مي خوانيم:

« شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ» « ماه رمضان كه در آن قرآن فرود آمد تا رهنمودى براى مردم و نشانه‏هاى روشنى از هدايت [به سوى حق‏] و [مايه‏] جدايى [و تشخيص‏] حق از باطل شود.»

از اين آيه مى‏توان دريافت كه قرآن كريم در ماه مبارك رمضان نازل شده است.

از سوي ديگر خداوند در آيه سوم سوره دخان مى‏فرمايد:

«إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ»

«براستى ما آن [قرآن‏] را در شبى با بركت فرو فرستاديم. به راستى كه ما هشدار دهنده بوديم.»

اين آيه، دلالت بر نزول قرآن در يك شب با بركت دارد و با توجه به آيه قبل، معلوم مى‏شود كه اين شب يكى از شب‏هاى ماه مبارك رمضان است و از آيه اوّل سوره قدر كه مى‏فرمايد: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ»، روشن مى‏شود كه زمان نزول قرآن، شب قدر است؛ بنابراين، از کنار هم قرار دادن اين سه آيه به دست مى‏آيد كه در ماه مبارك رمضان، شب با بركتى به نام شب قدر وجود دارد كه قرآن مجيد در آن نازل شده است.(1)

اما در خصوص اینکه شب قدر در کدامیک از شب های ماه رمضان قرار دارد قرآن کریم سخنی نگفته است و همانند خیلی از مسائل و مباحث دیگر که در قرآن کریم به صورت اجمالی بیان شده، تفصیل و تبیین آن را بر عهده رسول خدا(ص) و اوصیای ایشان قرار داده است. چنانکه فرموده:« وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ» (2) « و ما اين ذكر [قرآن‏] را بر تو نازل كرديم، تا آنچه به سوى مردم نازل شده است براى آنها روشن سازى» و در خصوص پیروی از پيامبر (ص) و اوصياي ايشان (عليهم السلام) فرموده:« يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم...» (3) «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! اطاعت كنيد خدا را! و اطاعت كنيد پيامبر خدا و اولو الأمر [اوصياى پيامبر] را! و هر گاه در چيزى نزاع داشتيد، آن را به خدا و پيامبر بازگردانيد...»

 و لذا در این موارد نیز باید تابع سیره و سنت معصومین (علیهم السلام) باشیم.

طبق سیره و سنت معصومین (علیهم السلام) نیز آنچه مسلّم است این است که شب قدر در ماه رمضان قرار دارد. در روایتی می خوانیم که از امام باقر(ع) در خصوص تفسیر آیه:« إِنَّا أَنْزَلْناهُ في‏ لَيْلَةٍ مُبارَكَة»(4) سؤال شد. حضرت فرمود: «نَعَم، هِيَ لَيلَةُ القَدرِ، وهِيَ مِن كُلِّ سَنَةٍ في شَهرِ رَمَضانَ فِي العَشرِ الأَواخِرِ»(5) «آرى. آن، شب قدر است. آن شب، در هر سال، در ماه رمضان و در دهه آخر آن است.»

در روایتی دیگر می خوانیم که راوی به امام صادق(ع) می گوید:« اللَّيَالِي الَّتِي يُرْجَى فِيهَا مِنْ شَهْرِ رَمَضَان‏» «شب هایی از ماه رمضان که احتمال شب قدر بودن را دارند کدامند» حضرت در پاسخ فرمود:« تِسْعَ عَشْرَةَ وَ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ وَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِين‏» (6) «شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم.»

روایات متعدد دیگری از سوی معصومین (علیهم السلام) نیز وجود دارد که شب قدر را در یکی از شب های نوزدهم، بیست و یکم و بیست سوم ماه رمضان دانسته اند.(7)

پی نوشت ها:

آيت الله مصباح يزدي، قرآن‏شناسى، قم، موسسه آموزشى و پژوهشى امام خميني(ره)‏، 1380 ش، ج‏1، ص 90.

نحل(16) آیه 44.

نساء(4) آیه 59.

دخان(44) آیه 3 « ما آن را در شبى پر بركت نازل كرديم».

كليني، محمد بن يعقوب، كافي، تهران، دار الكتب الإسلامية‌، 1407 ه‍ ق‌، ج‏4، ص 157.

شيخ صدوق‏، من لا يحضره الفقيه، قم، جامعه مدرسین، 1404ق، ج‏2، ص 160.

ر.ک: محمدی ری شهری، محمد، ماه خدا (ترجمه جواد محدثی)، قم، دارالحدیث، 1383ش، ج 2، ص 774.

امتیاز: 
هنوز رایی ثبت نشده