پدرم مرا به ازدواج كسي در آورده كه دوستش ندارم

یک نت ـ بهترين كار در هر مشكل و مسئله‌اي اين است كه به سؤالات مرتبط با مشکل پاسخ دهيم، به اين صورت که در مرحله اول از خود بپرسيم من در چه موقعيتي هستم؛ در مرحله دوم با اين موقعيت چگونه بايد كنار آيم؟ چگونه مشكل را برطرف كنم و چه طور توانائي‌هاي (دروني ـ بيروني) خودم را بسيج كنم تا بهترين استفاده را از زندگي ببرم. حال بحث زير را در همين راستا پي‌گير باشيد.

ارزيابي اوليه: شما در عقد هستيد و با شرائط مذكور در نامة خود مواجه. ناراحتي شما فعلاً اين است كه من چگونه مي‌توانم مهرم را به او زياد كنم، دوم اين‌كه چگونه با تحصيلات خودم مواجه شوم و چه‌طور برنامه‌ريزي كنم تا جبران گذشته شود؟[1]

ارزيابي ثانويه: در ارزيابي اوليه شما محور مسأله را مشخص كرديد و معين كرديد كه از چه ناراحتي داريد، اين امر يعني شناخت و شناخت يعني قدرت. چرا كه شما سرمايه مادي و معنوي خودتان را بايد در اين دو منطقه مهرورزي و تحصيل بسيج كنيد و متمركز نمائيد. حال با توجه به مطالب بالا راهكارهايي براي حل اين مشكل ارائه مي‌دهم.

1. فهرست صفات: كاغذي برداريد و صفات خوبي كه از همسرتان داريد را در آن در يك ليست بنويسيد. روزي چند مرتبه آنها را مرور كنيد؛ توجه به صفات خوب او علاقة شما را به او زيادتر مي‌كند.

2. بيان صفات: از صفات خوبي كه از شوهرتان فهرست كرده‌ايد با دوستان و نزديكان و حتي گاهي با خودتان سخن بگوئيد. ابراز اين صفات باعث مي‌شود كه توجه شما به او بيشتر شود.

3. تغيير صفات: اگر صفت بدي از او سراغ داريد سريع قضاوت نكنيد؛ كلي‌نگر باشيد، يعني معدل بگيريد (صفات خوب بر صفات بد) مطمئناً صفات خوب او بر صفات بد مي‌چربد؛ حال براي تغيير صفات بد او برنامه‌ريزي كنيد. از گفتگو، كتاب خوب، و... كمك بگيرد؛ شما خود مي‌توانيد نقش مربي‌اي را به عهده بگيريد، مربي‌اي كه با رفتار خوب خود بر لوح جان او تك‌تك الفباي خوبي را حك مي‌كند و از او يك كتاب مهر و صفا مي‌سازد. آري انسان قابل تغيير است به شرطي كه ما صحيح با او رفتار كنيم.

4. قضاوت عجولانه: هرگز در مورد كسي كه شناخت كافي نداريد حكم صادر نكنيد. بهترين راه اين است كه روابط كلامي خودتان را با او بيشتر كنيد، از او بخواهيد از زندگي‌‌اش، آينده، گذشته، محل كارش، بيشتر براي شما سخن بگويد. چه بسا خداوند خيري را در اين ازدواج براي شما قرار داده باشد كه شما بعداً با هيچ چيز ديگر عوض نكنيد و غير از اين را نپسنديد.

5. جدا كردن مسائل: پدر شما به خاطر اوج عشقش به شما چنين كاري را انجام داده است. هيچ پدري دوست ندارد قطره‌اي اشك به گونة دختر دلبندش ببيند؛ چرا كه آن اشك، سنگي است بر شيشه قلب او. اگر از اين‌كه پدرتان با شما مشورت نكرده ناراضي هستيد، عدم رضايت خودتان را به شخص جديد سرايت ندهيد يعني او را جداي از مسايل گذشته (شخصي كه دوست داشته‎ايد و...) بررسي كنيد او هيچ تقصيري ندارد انساني است كه بخاطر حفظ ايمان، عمل به سنت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ (ازدواج) و تقسيم مهر خود با شريك زندگي به سراغ شما آمده است.

6. خوش‌بيني: در روايت‌هاي زيادي به ما توصيه شده كه از بدبيني نسبت به برادران ديني پرهيز كنيد، مگر اينكه واقعاً شخصي بد باشد كه او ديگر مؤمن حقيقي نيست.[2]

7. حقوق متقابل: شما با عقد با هم رابطه زناشويي‌اي بسته‌ايد و بر همين اساس حقوقي نسبت به همديگر داريد[3] كه سرپيچي از آنها باعث كدر شدن رابطه و مخالف دستور الهي است. شما با انجام اين حقوق و از جمله بذل مهر خود نسبت به همسرت در واقع گوش به فرمان حق داده‌ايد، پس آئين مهرورزي را بخاطر خدا سرمشق خود قرار دهيد.

8. دعا: طبق دستورات ديني ما يكي از وظائف زن و شوهر نسبت به همديگر دعاي براي هم است، از جمله آن دعاها اين است از خدا بخواهد كه مهر و انس، را در بين آنها زياد كند. امام باقر ـ عليه‌السلام ـ  پس از بيان يك دعا در مورد ازدياد محبت بين زن و شوهر فرمودند: بدان كه الفت از جانب خداست و دشمني از جانب شيطان.[4] در جايي ديگر فرموده‌اند: از خدا بخواهيد كه اميد شيطان را در به هم زدن اين الفت نااميد و مأيوس گرداند.

9. توجه به بيان قرآن:[5] به شوهر خود طبق فرمايش قرآن به عنوان يك كسي نگاه كن كه 1) لباس شماست (باعث حفظ شما از آسيب و سبب آرامش و راحتي شماست. 2) مايه آسايش: خداوند فرموده است كه من رابطه زناشويي بين شما را قرار دادم تا به واسطه همديگر تسكين و آرامش يابيد. 3. محبت: با ازدواج رابطه عشق و عاشقي و مهر و محبت شما نسبت به هم زياد مي‌شود.

10. دفاع از او: از حالا كه پيوند عقد بين شماست و عرفاً و شرعاً همسر شماست، نسبت به او پيش ديگران بدگويي نكن؛ حتي فكرهاي بد را نسبت به او از ذهن بيرون كن و اگر كسي از او بدگويي كرد از حريم شوهرتان دفاع كنيد؛ چرا كه اين حرف‌ها باعث مي‌شود كه ناخودآگاه قلب شما نسبت به مهر او تيره شود. در مقابل شما از مهر خود نسبت به شوهرتان سخن بگوئيد و مادرتان را نيز متقاعد كنيد كه براي زندگي بهتر شما او را به عنوان داماد محبوب خود بپذيرد.

11. افكار مثبت: بك كه يك روان‌شناس سرشناس است مي‌گويد: ما براساس تفكر خود عمل مي‌كنيم به اين‌گونه كه ما اول نسبت به چيزي فكر مي‌كنيم، بعد نسبت به همان فكر احساس مثبت يا منفي پيدا مي‌كنيم و سپس طبق آن
احساس (+ يا -) رفتار و عمل مي‌كنيم و باز اين رفتار ما بر تفسير و فكر ما از آن موضوع يا شخص اثر مي‌گذارد (البته قوي‌تر از مرتبه قبل) بعد احساس مثبت يا منفي شديدتر و بعد رفتار جدي‌تر و اين فرايند همچنان ادامه پيدا مي‌كند. پس شما در مورد همسرتان افكار مثبت داشته باشيد (باصفا، با مهر، زحمت‌كش و...) اين افكار مثبت به شما احساس مثبت و خوبي مي‌بخشد و سرانجام باعث مي‌شود كه شما حتي در عمل و ارتباط با او نيز خوب عمل كنيد و از عمل و رفتار خود با او احساس لذت هم داشته باشيد.[6]

12. بازتاب مهر: زندگي سرشار از فرازها و نشيب‌هاست. در فرايند زندگي مهر شما خود به خود به همسرتان زيادتر مي‎شود. وقتي مي‌بينيد كه او با شادي شما شاد مي‌شود و ناراحتي شما او را پژمرده مي‌كند، نمي‌توانيد نسبت به اين مهر خاموش باشيد و شما هم عكس‌العمل مهرآميزتان نسبت به او زياد مي‌شود. در ذيل به برخي از كارهايي اشاره مي‌كنم كه شما با ديدن عكس‌العمل شوهرتان مواجه مي‌شويد، عكس‌العملي كه مهر او را به شما برمي‌انگيزد و در مقابل مهر او، محبت شما هم زيادتر مي‌شود.[7]

الف: بروز عواطف مثبت در روابط، دوستي‌ها را پديد مي‌آورد و بر استحكام و شدت روابط قبلي مي‌افزايد (اعلام كلامي و غير كلامي دوستي).

ب: گشاده‌رويي و لبخند، طبق فرمايش علي ـ عليه‌السلام ـ  گشاده‌رويي دوام دوستي و موجب انس دوستان مي‌شود.

ج: احترام در رفتار و سخن.

د: قدرداني از زحمات ولو اندك.

هـ : عدم مقايسه او با ديگران (تو اين كار را كردي فلاني آن كار را براي همسرش انجام داد...)

و: هديه؛ هديه سمبل عاطفه و محبت است. اگرچه اندك باشد در خود معناي دوستي را به همراه دارد.

ز: حمايت عاطفي؛ هنگام مشكلات، ناراحتي‌ها به او دلداري بدهيد.

و اما درباره قسمت دوم سؤال: ازدواج يكي از مسايل بسيار مهم زندگي است كه ذهن هر جواني را به خود مشغول مي‌كند؛ با شرائطي كه شما داشته‌ايد اين امر طبيعي است؛ شما نسبت به توانايي‌هاي خود شك نكنيد؛ از اين به بعد با اميد بيشتر درس بخوانيد؛ مشكل خود را طبق مطالب اول بحث كاملاً حل كنيد تا دغدغه نداشته باشيد و در مقابل با شور و حال بيشتري به درس خواندن ادامه دهيد.

اهرم‌هاي عاطفي و شناختي و رفتاري (مثلث موفقيت) را در درس خواندن بکار بريد:

1) بعد عاطفي درس خواندن را زياد كنيد. يعني به مطالبي كه مي‌خوانيد علاقه نشان دهيد (كلام خدا ـ گفتار ائمه ـ برطرف‌كنندة نيازهاي مادي و معنوي) به استاد خودتان ابراز علاقه كنيد فراموش نكنيد؛ كه خداوند جايگاه خاصي براي اهل علم قرار داده و روزيِ آنها را تضمين فرموده‌اند.

2) مطالبي را كه مي‌خوانيد به مطالبي كه از قبل مي‌دانيد پيوند بزنيد، سؤال كنيد كارايي اين بحث كجاست، و بحث قبل چه ارتباطي با اين بحث دارد.

3) به تلاش خود بيفزاييد، از برنامه‌ريزي براي درس خواندن غفلت نورزيد (ساعات خاص) در كنار تلاش خود تفريح، قدم زدن در فضاي سبز، آبياري گل‌ها و... را فراموش نكنيد؛ اين كار به شما نشاط بيشتري مي‌بخشد كه با روح و جسم سالم فعاليت خود را دوباره شروع كنيد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. بررسي ابعاد تربيتي و روان‌شناختي دوران عقد، دكتر محسن ايماني، انتشارات انجمن اولياء و مربيان.
2. رساله حقوق امام سجاد ـ عليه‌السلام ـ  .
3. آئين مهرورزي، محمدرضا كاشفي، قم دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه.
4. رابطه دوستي و محبت، احمد مطهري، دفتر انتشارات اسلامي.
5. مردان مريخي زنان ونوسي، دكتر جان گري، ترجمه لوئيز عندليب، و....، نشر علم.

پي نوشت ها:
[1] . رويارويي با چالش‌هاي زندگي و فن‌آوري در سدة بيست و يكم، ترجمه علي‌محمد گودرزي، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، ص 17، (تقسيم‌بندي از لازاروس).
[2] . قمي، عباس، خلاصه معراج السعاده، بحث خوش‌بيني (حسن ظن).
[3] . ر.ك: رسالة حقوق امام سجاد(ع).
[4] . مجلسي، محمدباقر، حيلةالمتقين، انتشارات فكرآوران، ص 88، فصل 12، آداب ازدواج‌.
[5] . بقره/187؛ روم/21.
[6] . جزوة استاد دكتر عاطف وحيد، درس آزمون‌هاي فرافكن، مؤسسه پژوهش‌هاي امام خميني(ره) قم.
[7] . جمعي از مؤلفان، روان‌شناسي اجتماعي با نگرش به منابع اسلامي، انتشارات سمت، 1382، ص 246ـ242 (اقتباس)

منبع : انديشه قم